Hsslive.co.in: Kerala Higher Secondary News, Plus Two Notes, Plus One Notes, Plus two study material, Higher Secondary Question Paper.

Wednesday, September 14, 2022

AP Board Class 8 Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook Solutions PDF: Download Andhra Pradesh Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Book Answers

AP Board Class 8 Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook Solutions PDF: Download Andhra Pradesh Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Book Answers
AP Board Class 8 Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook Solutions PDF: Download Andhra Pradesh Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Book Answers


AP Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks Solutions and answers for students are now available in pdf format. Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Book answers and solutions are one of the most important study materials for any student. The Andhra Pradesh State Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद books are published by the Andhra Pradesh Board Publishers. These Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद textbooks are prepared by a group of expert faculty members. Students can download these AP Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद book solutions pdf online from this page.

Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks Solutions PDF

Andhra Pradesh State Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Books Solutions with Answers are prepared and published by the Andhra Pradesh Board Publishers. It is an autonomous organization to advise and assist qualitative improvements in school education. If you are in search of AP Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Books Answers Solutions, then you are in the right place. Here is a complete hub of Andhra Pradesh State Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद solutions that are available here for free PDF downloads to help students for their adequate preparation. You can find all the subjects of Andhra Pradesh Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks. These Andhra Pradesh State Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks Solutions English PDF will be helpful for effective education, and a maximum number of questions in exams are chosen from Andhra Pradesh Board.

Andhra Pradesh State Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Books Solutions

Board AP Board
Materials Textbook Solutions/Guide
Format DOC/PDF
Class 8th
Subject Hindi
Chapters Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद
Provider Hsslive


How to download Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook Solutions Answers PDF Online?

  1. Visit our website - Hsslive
  2. Click on the Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Answers.
  3. Look for your Andhra Pradesh Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks PDF.
  4. Now download or read the Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook Solutions for PDF Free.


AP Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks Solutions with Answer PDF Download

Find below the list of all AP Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook Solutions for PDF’s for you to download and prepare for the upcoming exams:

8th Class Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव Textbook Questions and Answers


प्रश्न 1.
इस चित्र में क्या – क्या दिखायी दे रहा हैं?
उत्तर:
इस चित्र में पर्वत, पेड, घर, खेत, पक्षियाँ, गाय, बैलगाडी, बस, हल, साइकिल, बैल, आदमी, किसान
आदि दिखायी दे रहे हैं।

प्रश्न 2.
कौन क्या कर रहे हैं ?
उत्तर:
किसान खेत जोत रहा है। एक आदमी साइकिल चला रहा है। एक आदमी हल लेकर जा रहा है। और एक आदमी बैल गाडी चला रहा है। पक्षियाँ उड रहे हैं। गाय घास चर रही हैं।

प्रश्न 3.
इस चित्र में तुम्हें कौन – सा दृश्य सबसे अच्छा लगा और क्यों?
उत्तर:
इस चित्र में मुझे प्रकृति में पहाड का दृश्य अच्छा लगा | क्योंकि बडे – बडे पहाड, उनके आगे घर – घर के आँगन में नारियल के पेड, ऊपर उडती हुई चिडियाँ ये दृश्य चित्र को सुंदरता ला रही हैं।

सुनो – बोलो

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं?
उत्तर:
चित्र में दादाजी, रमेश और रानी के साथ खडे हुए हैं। लुहार, कुम्हार, जुलाहा, बढ़ई, सुनार (सोने, चाँदी आभूषण बनानेवाला) और बंसोर के चित्र दिखाई दे रहे हैं । और वे अपने – अपने कामों में व्यस्थ हैं।

प्रश्न 2.
आपके गाँव में क्या – क्या देखने को मिलते हैं?
उत्तर:
हर गाँव की तरह हमारे गाँव में भी झोंपडे, खेत में मेहनत करते हुए किसान, पेडों के सुंदर दृश्य, एक बडा मंदिर, पाठशाला, प्रथम चिकित्सा केन्द्र आदि देखने को मिलते हैं। हमारे यहाँ एक बड़ा तालाब है वहाँ का दृश्य बहुत सुंदर दीख पडता है।

प्रश्न 3.
खेती के लिए किन – किन सामानों का उपयोग करते हैं?
उत्तर:
खेती के लिए हल, बैलगाडी, कुल्हाडी, फावडा, हथौडा आदि सामानों का उपयोग करते हैं।

प्रश्न 4.
मिट्टी से तुम क्या – क्या बना सकते हो?
उत्तर:
मिट्टी से घडे, मटके, हँडी, खिलौने, भगवान की प्रतिमाएँ और कई प्रकार के बर्तन बना सकते हैं।

प्रश्न 5.
तुम दादाजी के गाँव के बारे में क्या कहना चाहोगे?
उत्तर:
दादाजी का गाँव बहुत सुंदर और प्यारा गाँव है। यहाँ सभी प्रकार के पेशेवर के लोग जैसे लुहार, कुम्हार, जुलाहा, बढ़ई, बंसोर रहते हैं। गाँव में एक – दूसरे की सहायता करते हैं और मिलजुलकर रहते हैं। खेतों को हरा-भरा रखने के लिए किसान दिन – रात मेहनत करते हैं।

पढ़ो

अ) नीचे दिये गये वाक्यों के अर्थ बतलाने वाले शब्द पाठ्य-पुस्तक में से ढूँढ़ो और लिखो ।

अ) गरमी के दिनों में इसमें पानी ठंडा रहता है। मटका
आ) छोटे बच्चे इससे खेलते हैं। खिलौना
इ) स्त्रियाँ अपने हाथों में पहनती हैं। चूड़ियाँ
ई) इसे गले में पहना जाता है। हार
उ) ये खेती करते हैं। किसान
ऊ) इन्हें राष्ट्रपिता कहते हैं। गांधीजी

आ) नीचे अधूरे वाक्य दिये गये हैं, उन्हें पूरा करो ।

अ) सामने कमलेश काका आ रहे हैं। उन्हें ……………. (प्रणाम करो।)
आ) दामोदर दादा गाँववालों के लिए …….. (मिट्टी के बरतन जैसे घडे, मटके, हँडी, मिट्टी के खिलौने आदि बनाते हैं।)
इ) दादाजी ! उधर देखिए ……….. (वे कौन हैं ? वे क्या कर रहे हैं?)

इ) नीचे दिये गये वाक्य पढ़ो । दो पंक्तियों में भाव लिखो ।

“कितना प्यारा गाँव हमारा, यहाँ पर एक – दूजे का सहारा ।
मिलकर भाई जैसे रहते, सदा रखते ध्यान हमारा।”
उत्तर:
हमारा गाँव बहुत प्यारा है। यहाँ के लोग एक दूसरे की सहायता करते हैं और भाई – भाई की तरह रहते हैं। हर व्यक्ति हमेशा दूसरे व्यक्ति का ख्याल रखता है ।

ई) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर लिखो।

प्रश्न 1.
दादाजी किन्हें लेने शहर पहुँचे?
उत्तर:
दादाजी रानी और रमेश को लेने शहर पहुंचे।

प्रश्न 2.
बढ़ई क्या – क्या बनाता है?
उत्तर:
बढ़ई लकडी का काम करते हैं। बढ़ई लकडी से हल, खिडकी, दरवाज़े, बैलगाडी और तरह-तरह के सामान बनाते हैं।

प्रश्न 3.
कुम्हार क्या – क्या बनाता है?
उत्तर:
कुम्हार मिट्टी के बर्तन बनाता है। जैसे – घडे, मटके, हंडी, मिट्टी के खिलौने आदि।

लिखो

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर लिखो।

प्रश्न 1.
तुम्हें कौन – सा व्यवसाय पसंद है और क्यों?
उत्तर:
मुझे बढ़ई का काम पसंद है। क्योंकि लकडी से कई प्रकार के खिलौने और कलाकृतियाँ बना सकते हैं। लकडी से नाजूक कलाखंड का काम भी कर सकते हैं।

प्रश्न 2.
अपने गाँव के बारे में लिखो।
उत्तर:
मेरा गाँव सुंदर गाँव है। मेरे गाँव में मंदिर, तालाब, बरगद के पेड, खेत, सुंदर पशु – पक्षी, बगीचे आदि हैं। गाँव की हरियाली देखने लायक है। यहाँ सभी तरह के काम करने वाले रहते हैं। यहाँ के लोग एक दूसरे की सहायता करते हैं और मिलजुलकर रहते हैं।

प्रश्न 3.
कुछ घरेलू उद्योगों के नाम बताओ।
उत्तर:
घर के पास हमारे लिए उपयोग की वस्तुएँ बनाने के लिए जो छोटे उद्योग स्थापित किये जाते हैं उन्हें घरेलू -उद्योग कहते हैं। लुहार (लोहे का काम करना), कुम्हार (मिट्टी से बर्तन बनाना), जुलाहा (कपडे बुनना), बढ़ई (लकड़ी से सामान बनाना), सुनार (सोने और चाँदी के ज़ेवर बनाना), बंसोर (बांस से ‘सामान बनाना) आदि घरेलू उद्योग हैं।

आ) किसी एक घरेलू उद्योग के बारे में लिखो।
उत्तर:
घर के पास हमारे लिए उपयोग की वस्तुओं को बनाने के लिए जो छोटे उद्योग स्थापित किये जाते हैं उन्हें घरेलू – उद्योग कहते हैं।

हथकरघा :
गाँव में जो लोग कपड़ा बुनने का काम करते हैं, उन्हें जुलाहा कहते हैं। जुलाहा परिवार में स्त्री – पुरुष सब मिलकर सूत कातने, कपड़ा बुनने और कपड़े पर रंगाई का काम करने में लगे रहते हैं। भारत में हथकरघे का पेशा प्राचीन और प्रसिद्ध है। पुराने ज़माने में हाथ का बना महीन कपड़ा दियासलाई की डिबिया में रखकर विदेश भेजा जाता था। भारत में हथकरघे से बुना कपड़ा आज भी विश्व भर में प्रसिद्ध है। यह एक प्रमुख घरेलू – उद्योग है। आन्ध्र प्रदेश में नारायणपेट, गद्वाल, पोचंपल्ली, चीराला, भीमवरम्, धर्मावरम्, वेंकटगिरि आदि स्थानों पर साड़ियाँ अच्छी बनायी जाती हैं।

शब्द भंडार

अ) तालिका में दिये गये शब्दों के अर्थ तेलुगु या अंग्रेजी में लिखो। |

1. लुहार కమ్మరి , blacksmith
2. कुम्हार కుమ్మరి , potter
3. जुलाहा సాలెవాడు, weaver
4. सुनार కంసాలి , goldsmith
5. बंसोर వెదురు బుట్టలు అల్లేవాడు, the basket maker

आ) नीचे दिये गये शब्दों के अर्थ अपनी मातृभाषा में लिखो | वाक्य प्रयोग करो।

प्रणाम मेहनत  खिड़की मोची  आभूषण

उत्तर:
प्रणाम : నమస్కరము, salutation
बडे लोगों को प्रणाम करना संस्कृति है।

मेहनत : పరిశ్రమ, hardwork
किसान मेहनत करके अन्न उगाते हैं।

खिड़की : కిటికీ, a window
मेरे कमरे में एक ही खिडकी है।

मोची : చెప్పులు కుట్టువాడు, cobbler
मेरा मित्र मोची का पुत्र है।

आभूषण : ఆభరణము, ornament
भगवान बालाजी को कई सोने के आभूषण हैं।

इ) वर्ग पहेली के आधार पर पाठ में आये व्यवसायों के नाम लिखो ।

उत्तर:

व्यवसाय के नाम : बढ़ई, सुनार, मोची, किसान, लुहार

सजनात्मक अभिव्यक्ति।

कल्पना करो कि यदि दादाजी शहर आते तो वे वहाँ के बारे में क्या कहते?
उत्तर:
रानी और रमेश के साथ दादाजी अगर शहर आते तो वहाँ के बड़े-बड़े महल, बडे – बडे सड़कों पर जानेवाले कई प्रकार के वाहन, उनसे निकलने की धुआँ, कल कारखानों से निकलने वाले प्रदूषण, तरह – तरह के काम करने वाले एक दूसरे से अलग जीवन व्यतीत करने की स्थिति आदि के बारे में बताते।

प्रशंसा

गाँव के व्यवसायों से जुड़ी कोई कहानी लिखकर कक्षा में सुनाओ।
उत्तर:
कांचीपुरम नामक गाँव था । एक बार वहाँ अकाल पडा । सभी लोग भूख से मरने लगे। लोगों के हाथों में एक पैसा भी नहीं था। गाँव का मुखिया बुद्धिमान था | उसने सोचा कि अपने गाँववालों को किसी न किसी उपाय से बचाना चाहिए | तुरंत उसने सरकार से कुछ रुपये उधार में लिया । उन पैसों से कुछ अनाज खरीदकर बाकी रकम लोगों में बाँट दिया । मुखिया सभी लोगों को बुलाकर अपने – अपने व्यवसायों के अनुसार तरह – तरह के सामान बनाने को कहा | कुम्हार से तरह-तरह के बरतन जैसे घडे, मटके, हँडी, लुहार से खुरपी, फावडा, कुल्हाडी, बंसोर से टोकरी, खिलौने आदि बनाने को कहा। कुछ ही दिनों में ढेर सारे सामान तैयार हो गये । सभी सामान को एक दिन सामने नगर के बडे बाज़ार ले गये। देखते – देखते ही सभी सामान बिक चुके । हज़ारों रुपये मिलें । मुखिया ने सरकार का रुण चुकाया। बाकी रकम लोगों में बाँट दिया सभी लोग मुखिया की प्रशंसा करने लगे । इस प्रकार लोग अपने – अपने व्यवसायों के सहारे और मुखिया की चतुरता से अकाल रूपी अपाय से बच गये ।

परियोजना कार्य

गाँव के विभिन्न व्यवसायों के चित्र इकट्ठा करो । कक्षा में प्रदर्शित करो ।
उत्तर:

भाषा की बात

अ) नीचे दिया गया अनुच्छेद पढ़ो ।

रानी और रमेश आठवीं कक्षा में पढ़ते हैं | गर्मी की छुट्टियों में दादाजी उन्हें अपने गाँव ले जाने के लिए आये | सब मिलकर सबेरे रेले से निकले । गाड़ी में बड़ी भीड थी । फिर भी जैसे-तैसे बैठने की जगह मिल गयी। शाम तक गाँव पहुँच गये । वहाँ स्टेशन के पास चाचाजी बैलगाड़ी लेकर तैयार थे। बैलगाड़ी खेतों के किनारे-किनारे चलने लगी। खेतों में किसान काम कर रहे थे। पशु चर रहे थे । गाँव की हरियाली देखने लायक थी । बातों -बातों में घर आ गया | दादीजी से मिले । दादीजी ने बहुत लाड़प्यार किया। सबेरे दोनों दूध पीकर दादाजी के साथ गाँव घूमने निकले।

ऊपर दिये अनुच्छेद में रानी, गाँव, भीड, पशु, हरियाली और दूध शब्द किसी व्यक्ति, प्राणी, वर स्थान अथवा भाव का बोध कराते हैं। ऐसे शब्दों को संज्ञा कहते हैं। संज्ञा के पाँच भेद हैं। वे हैं –

1. व्यक्तिवाचक संज्ञा : किसी विशेष व्यक्ति, वस्तु, स्थान का बोध कराने वाले शब्द व्यक्तिवाचक संज्ञा कहलाते हैं। उदा : रामू खेलता है।

2. जातिवाचक संज्ञा :
जिस संज्ञा शब्द से किसी संपूर्ण जाति का बोध हो, वह जातिवाचक संज्ञा कहलाता है। उदा : लडका खेलता है।

3. भाववाचक संज्ञा :
जिन शब्दों से किसी गुण, स्वभाव, दशा का बोध हो, वे भाववाचक संज्ञा कहलाते हैं। उदा : सुख- दुख आते जाते रहते हैं।

4. द्रव्यवाचक संज्ञा :
जो शब्द द्रव्य या विभिन्न धातुओं का बोध कराते हैं, वे द्रव्यवाचक संज्ञा कहलाते हैं। उदा : स्वच्छ जल पीना चाहिए।

5. समुदायवाचक संज्ञा :
ऐसे शब्द, जो किसी विशेष समुदाय या समूह का बोध कराते हैं, वे समुदायवाचक संज्ञा कहलाते हैं । उदा : सेना देश की रक्षा करती है।

आ) नीचे दिये गये वाक्य पढ़ो । इसमें आये संज्ञा शब्द ढूँढो । रेखांकित करो ।
1. रानी पढ़ती है।
उत्तर:
रानी पढ़ती है।

2. बालक खा रहा है।
उत्तर:
बालक खा रहा है।

3. हरियाली अच्छी होती है।
उत्तर:
हरियाली अच्छी होती है।

4. दूध पीना चाहिए।
उत्तर:
दूध पीना चाहिए।

5. वहाँ भीड हैं।
उत्तर:
वहाँ भीड हैं।

प्यारा गाँव Summary in English

Rani and Ramesh are studying in 8th class. On summer vacation, their grandfather takes them to their village by train. The village atmosphere is very pleasant. One day Rani and Ramesh go for a stroll along with their grandfather.

They meet uncle Kamalesh. Rani asks her grandfather what he is. Grandfather tells her that Kamalesh is a blacksmith. He tells her that Kamalesh makes metal tools like spade, maul, wheel, axe etc. He shows his grandchildren Damodar’s house. Ramesh asks his grandfather what grandpa Damodar is. Grandfather tells him that he makes earthen vessels, pots, clay toys etc., and he is called potter.

Grandfather shows them uncle Chandraiah’s house. He tells them that he weaves clothes. Rani asks him what the persons who weave clothes are called. Grandfather tells her they are called weavers. He also explains to them that the clothes are made by hands and machines. The making of cloth by hand is called handloom work.

Ramaiah’s house is nearby Chandraiah’s house. Grandfather tells them that Ramaiah is a carpenter. Ramesh asks grandfather about carpenter’s work. He tells Ramesh that a carpenter makes ploughs, windows, bullock carts and doors etc., with wood. Rani asks grandfather about a goldsmith. Then he tells them that a goldsmith makes ornaments, rings, necklaces, bangles and the like with gold and silver.

Meanwhile, Ramesh shows grandfather bamboo and asks him what things are made from bamboo. Grandfather tells him that baskets , cradles, toys etc., are made from bamboo and the people who makes them are basket weavers.

At last Ramesh tells grandfather that their village is very good and beautiful. Then grandfather relates them that people of different occupations work there co-operating one another. There the farmers grow crops working hard day and night. As Gandhiji said, “India lives in villages alone.”

Ramesh and Rani agree to his words.

अभिव्यक्ति‌ ‌-‌ ‌सृजनात्मकता‌

निम्नलिखित‌ ‌प्रश्न‌ ‌का‌ ‌उत्तर‌ ‌दो‌ ‌या‌ ‌तीन‌ ‌वाक्यों‌ ‌में‌ ‌लिखिए।‌

1.‌ ‌बाँस‌ ‌से‌ ‌चीजों‌ ‌को‌ ‌बनाने‌ ‌वाले‌ ‌को‌ ‌क्या‌ ‌कहते‌ ‌हैं?‌ ‌वह‌ ‌क्या-क्या‌ ‌बनाता‌ ‌है?
उत्तर:
‌‌-‌ ‌बाँस‌ ‌से‌ ‌चीजों‌ ‌को‌ ‌बनाने‌ ‌वाले‌ ‌को‌ ‌बँसोर‌ ‌कहते‌ ‌हैं.
-‌ ‌बँसोर‌ ‌बाँस‌ ‌से‌ ‌झूले,‌ ‌खिलौने,‌ ‌सूप,‌ ‌पंखे,‌ ‌टोकरे‌ ‌आदि‌ ‌बनाते‌ ‌है।‌

निम्नलिखित‌ ‌प्रश्नों‌ ‌के‌ ‌उत्तर‌ ‌छह‌ ‌या‌ ‌आठ‌ ‌पंक्तियों‌ ‌में‌ ‌लिखिए।‌

‌1.‌ ‌गाँवों‌ ‌में‌ ‌घरेलू‌ ‌उद्योग‌ ‌दिखई‌ ‌देते‌ ‌हैं‌ ‌-‌ ‌किन्हीं‌ ‌दो‌ ‌घरेलू‌ ‌उद्योगों‌ ‌के‌ ‌बारे‌ ‌में‌ ‌लिखिए।‌
उत्तर:
‌घर‌ ‌के‌ ‌पास‌ ‌हमारे‌ ‌लिए‌ ‌उपयोग‌ ‌की‌ ‌वस्तुओं‌ ‌को‌ ‌बनाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌जो‌ ‌छोटे‌ ‌उद्योग‌ ‌स्थापित‌ ‌किये‌ ‌जाते‌ ‌हैं।‌‌ उन्हें‌ ‌घरेलु‌ ‌उद्योग‌ ‌कहते‌ ‌हैं।‌
बढ़ई‌ ‌:
‌लकडी‌ ‌से‌ ‌कई‌ ‌प्रकार‌ ‌के‌ ‌सामान‌ ‌बनानेवाले‌ ‌को‌ ‌बढ़ई‌ ‌कहते‌ ‌हैं।‌ ‌बढई‌ ‌लकडी‌ ‌से‌ ‌हमें‌ ‌उपयोग‌ ‌में‌ ‌आनेवाले‌ ‌हल,‌ ‌खिड़की,‌ ‌दरवाजे,‌ ‌बैलगाडी,‌ ‌कुरसी,‌ ‌मेज़,‌ ‌पीटे‌ ‌आदि‌ ‌तरह‌ ‌-‌ ‌तरह‌ ‌के‌ ‌सामान‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌

‌कुम्हार‌ ‌:
‌मिट्टी‌ ‌के‌ ‌बर्तन‌ ‌बनानेवाले‌ ‌को‌ ‌कुम्हार‌ ‌कहते‌ ‌हैं।‌ ‌ये‌ ‌मिट्टी‌ ‌से‌ ‌घडे,‌ ‌मटके,‌ ‌हँडी,‌ ‌मिट्टी‌ ‌के‌ ‌खिलौने‌‌ आदि‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।

2.‌ ‌घरेलू‌ ‌उद्योगों‌ ‌से‌ ‌बेरोजगारी‌ ‌कम‌ ‌होती‌ ‌हैं।‌ ‌घरेलू‌ ‌उद्योगों‌ ‌के‌ ‌बारे‌ ‌में‌ ‌लिखिए।‌
उत्तर:
‌घरेलु‌ ‌उद्योग‌ ‌धंधे‌‌
घर‌ ‌के‌ ‌पास‌ ‌हमारे‌ ‌लिए‌ ‌उपयोग‌ ‌की‌ ‌वस्तुओं‌ ‌को‌ ‌बनाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌जो‌ ‌छोटे‌ ‌उद्योग‌ ‌स्थापित‌ ‌किये‌ ‌जाते‌ ‌है‌ ‌उन्हें‌ ‌घरेलु‌ ‌उद्योग‌ ‌कहते‌ ‌हैं।

घरेलु‌ ‌उद्योग‌ ‌कई‌ ‌प्रकार‌ ‌के‌ ‌होते‌ ‌हैं।‌ ‌जैसे‌ ‌:‌

  1. ‌मिट्टी‌ ‌से‌ ‌बर्तन,‌ ‌घडे,‌ ‌मटके,‌ ‌हंडी‌ ‌आदि‌ ‌को‌ ‌कुम्हार‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌
  2. ‌जुलाहे‌ ‌करघे‌ ‌पर‌ ‌वस्त्र‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌
  3. बढ़ई‌ ‌लकडी‌ ‌से‌ ‌कुर्सियाँ,‌ ‌मेज़,‌ ‌हल,‌ ‌खिडकी,‌ ‌दरवाजे,बैलगाडी‌ ‌आदि‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌
  4. लुहार‌ ‌लोहे‌ ‌के‌ ‌सामान‌ ‌बनाते‌ ‌है।‌
  5. सुनार‌ ‌सोने‌ ‌तथा‌ ‌चाँदी‌ ‌के‌ ‌जेवर‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।
  6. ‌बाँस‌ ‌से‌ ‌बँसोर‌ ‌झूले,‌ ‌खिलौने‌ ‌आदि‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌ ‌इन‌ ‌सारे‌ ‌उद्योगों‌ ‌से‌ ‌बेरोजगारी‌ ‌दूरी‌ ‌हो‌ ‌जाती‌ ‌हैं।‌‌

अर्थग्राहयता‌ ‌-प्रतिक्रिया‌‌

पठित-‌ ‌गद्यांश‌

नीचे‌ ‌दिये‌ ‌गये‌ ‌गद्यांश‌ ‌को‌ ‌पढ़कर‌ ‌प्रश्नों‌ ‌के‌ ‌उत्तर‌ ‌एक‌ ‌वाक्य‌ ‌में‌ ‌लिखिए।‌

1. ‌लुहार‌ ‌लोहे‌ ‌का‌ ‌सामान‌ ‌जैसे‌ ‌-‌ ‌खुरपी,‌ ‌फावडा,‌ ‌हथौडा,‌ ‌पहिया,‌ ‌कुल्हाडी‌ ‌आदि‌ ‌सामान‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌ ‌कुम्हार‌ ‌मिट्टी‌ ‌के‌ ‌बर्तन‌ ‌जैसे‌ ‌घडे,‌ ‌मटके,‌ ‌हँडी,‌ ‌मिट्टी‌ ‌के‌ ‌खिलौने‌ ‌आदि‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌ ‌कपडा‌ ‌बुननेवाले‌ ‌को‌ ‌जुलाहा‌ ‌कहते‌ ‌हैं।‌ ‌बढ़ई‌ ‌लकड़ी‌ ‌से‌ ‌हल,‌ ‌खिडकी,‌ ‌दरवाजे,‌ ‌बैलगाडी‌ ‌और‌ ‌तरह-तरह‌ ‌के‌ ‌सामान‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌ ‌सुनार‌ ‌सोने‌ ‌-‌ ‌चाँदी‌ ‌का‌ ‌काम‌ ‌करते‌ ‌हैं।‌ ‌वे‌ ‌तरह‌ ‌-‌ ‌तरह‌ ‌के‌ ‌आभूषण‌ ‌जैसे‌ ‌-‌ ‌अंगूठी,‌ ‌हार,‌ ‌चूड़ी‌ ‌आदि‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌‌
प्रश्न‌ ‌:‌‌
1.‌ ‌सुनार‌ ‌क्या‌ ‌-‌ ‌क्या‌ ‌बनाते‌ ‌हैं?‌
उत्तर:
‌‌सुनार‌ ‌तरह‌ ‌-‌ ‌तरह‌ ‌के‌ ‌आभूषण‌ ‌जैसे‌ ‌-‌ ‌अंगूठी,‌ हार,‌ ‌चूडी‌ ‌आदि‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।

2.‌ ‌बढ़ई‌ ‌क्या‌ ‌-‌ ‌क्या‌ ‌बनाते‌ ‌हैं?‌
उत्तर:
‌बढ़ई‌ ‌लकडी‌ ‌से‌ ‌
हल,‌ ‌खिडकी,‌ ‌दरवाज़े,‌ ‌बैलगाडी‌ और‌ ‌तरह‌ ‌-‌ ‌तरह‌ ‌के‌ ‌सामान‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌ ‌

3.‌ ‌मिट्टी‌ ‌से‌ ‌तरह‌ ‌-‌ ‌तरह‌ ‌के‌ ‌बर्तन‌ ‌बनाने‌ ‌वाले‌ ‌को‌ ‌क्या‌ ‌कहते‌ ‌हैं?
उत्तर:
‌मिट्टी‌ ‌से‌ ‌तरह‌ ‌-‌ ‌तरह‌ ‌के‌ ‌बर्तन‌ ‌बनानेवाले‌ ‌को‌ ‌कुम्हार‌ ‌कहते‌ ‌हैं।

4.‌ ‌लुहार‌ ‌क्या‌ ‌बनाते‌ ‌हैं?‌
उत्तर:
‌लुहार‌ ‌लोहे‌ ‌का‌ ‌सामान‌ ‌जैसे‌ ‌-‌ ‌खुरपी,‌ ‌फावडा,‌ ‌हथौडा,‌ ‌पहिया,‌ ‌कुल्हाडी‌ ‌आदि‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।

5.‌ ‌जुलाहा‌ ‌किसे‌ ‌कहते‌ ‌हैं?‌‌
उत्तर:
‌‌कपडा‌ ‌बुननेवाले‌ ‌को‌ ‌जुलाहा‌ ‌कहते‌ ‌हैं।

2.‌ ‌बैलगाड़ी‌ ‌खेतों‌ ‌के‌ ‌किनारे-किनारे‌ ‌चलने‌ ‌लगी।‌ ‌खेतों‌ ‌में‌ ‌किसान‌ ‌काम‌ ‌कर‌ ‌रहे‌ ‌थे।‌ ‌पशु‌ ‌चर‌ ‌रहे‌‌ थे।‌ ‌गाँव‌ ‌की‌ ‌हरियाली‌ ‌देखने‌ ‌लायक‌ ‌थी।‌ ‌बातों‌ ‌-‌ ‌बातों‌ ‌में‌ ‌घर‌ ‌आ‌ ‌गया।‌ ‌दादीजी‌ ‌से‌ ‌मिले।‌ ‌|‌ ‌दादीजी‌ ‌ने‌ ‌बहुत‌ ‌लाड़-प्यार‌ ‌किया।‌‌
प्रश्न‌ ‌:‌
1.‌ ‌किसान‌ ‌कहाँ‌ ‌काम‌ ‌कर‌ ‌रहे‌ ‌थे‌?‌‌
उत्तर:
‌‌किसान‌ ‌खेतों‌ ‌में‌ ‌काम‌ ‌कर‌ ‌रहे‌ ‌थे।‌

2.‌ ‌पशु‌ ‌क्या‌ ‌कर‌ ‌रहे‌ ‌थे‌‌?‌‌
उत्तर:
‌पशु‌ ‌चर‌ ‌रहे‌ ‌थे।

3.‌ ‌देखने‌ ‌लायक‌ ‌क्या‌ ‌थी‌?‌‌
उत्तर:
‌गाँव‌ ‌की‌ ‌हरियाली‌ ‌देखने‌ ‌लायक‌ ‌थी।

4.‌ ‌दादीजी‌ ‌ने‌ ‌क्या‌ ‌किया‌?‌‌
उत्तर:
‌‌दादीजी‌ ‌ने‌ ‌बहुत‌ ‌लाड‌ ‌-‌ ‌प्यार‌ ‌किया।‌

5.‌ ‌बैलगाडी‌ ‌कहाँ‌ ‌चलने‌ ‌लगी‌?
उत्तर:
‌बैलगाडी‌ ‌खेतों‌ ‌के‌ ‌किनारे‌ ‌-‌ ‌किनारे‌ ‌चलने‌ ‌लगी।‌

3. रानी‌ ‌और‌ ‌रमेश‌ ‌आठवीं‌ ‌कक्षा‌ ‌में‌ ‌पढ़ते‌ ‌हैं।‌ ‌गर्मी‌ ‌की‌ ‌छुट्टियों‌ ‌में‌ ‌दादाजी‌ ‌उन्हें‌ ‌अपने‌ ‌गाँव‌ ‌ले‌ ‌जाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌आये‌ ‌।‌ ‌सब‌ ‌मिलकर‌ ‌सबेरे‌ ‌रेल‌ ‌से‌ ‌निकले।‌ ‌गाड़ी‌ ‌में‌ ‌बड़ी‌ ‌भीड़‌ ‌थी।‌ ‌फिर‌ ‌भी‌ ‌जैसेतैसे‌ ‌बैठने‌ ‌की‌ ‌जगह‌ ‌मिल‌ ‌गयी‌ ‌।‌ ‌शाम‌ ‌तक‌ ‌गाँव‌ ‌पहुँच‌ ‌गये।‌ ‌वहाँ‌ ‌स्टेशन‌ ‌के‌ ‌पास‌ ‌चाचाजी‌ ‌बैलगाड़ी‌ ‌लेकर‌ ‌तैयार‌ ‌थे।‌‌
प्रश्न‌ ‌:‌
‌1.‌ ‌रानी‌ ‌और‌ ‌रमेश‌ ‌किस‌ ‌कक्षा‌ ‌में‌ ‌पढ़ते‌ ‌हैं?‌
उत्तर:
‌रानी‌ ‌और‌ ‌रमेश‌ ‌आठवीं‌ ‌कक्षा‌ ‌में‌ ‌पढ़ते‌ ‌हैं।‌

2.‌ ‌सब‌ ‌मिलकर‌ ‌कब‌ ‌और‌ ‌किससे‌ ‌निकले‌ ‌?‌‌
उत्तर:
‌सब‌ ‌मिलकर‌ ‌सबेरे‌ ‌रेल‌ ‌से‌ ‌निकले।

3.‌ ‌वहाँ‌ ‌स्टेशन‌ ‌के‌ ‌पास‌ ‌बैलगाडी‌ ‌लेकर‌ ‌कौन‌ ‌तैयार‌ ‌थे?‌
उत्तर:
‌वहाँ‌ ‌स्टेशन‌ ‌के‌ ‌पास‌ ‌बैलगाडी‌ ‌लेकर‌ ‌चाचाजी‌ ‌-‌ ‌तैयार‌ ‌थे।

4.‌ ‌गर्मी‌ ‌की‌ ‌छुट्टियों‌ ‌में‌ ‌दादाजी‌ ‌उन्हें‌ ‌कहाँ‌ ‌ले‌ ‌जाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌आये‌?‌‌
उत्तर:
‌गर्मी‌ ‌की‌ ‌छुट्टियों‌ ‌में‌ ‌दादाजी‌ ‌उन्हें‌ ‌अपने‌ ‌गाँव‌ ‌ले‌ ‌जाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌आए।‌

5.‌ ‌उपर्युक्त‌ ‌गद्यांश‌ ‌किस‌ ‌पाट‌ ‌से‌ ‌दिया‌ ‌गया‌ ‌है?‌‌
उत्तर:
‌उपर्युक्त‌ ‌गद्यांश‌ ‌”प्यारा‌ ‌गाँव”‌ ‌नामक‌ ‌पाठ‌ ‌से‌ ‌दिया‌ ‌गया‌ ‌है।‌

4.‌ ‌हाँ‌ ‌बेटी‌ ‌!‌ ‌इन‌ ‌खेतों‌ ‌को‌ ‌हरा‌ ‌-‌ ‌भरा‌ ‌बनाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌किसान‌ ‌दिन‌ ‌-‌ ‌रात‌ ‌मेहनत‌ ‌करते‌ ‌हैं।‌ ‌अन्न‌‌ उगाते‌ ‌हैं।‌ ‌हमारी‌ ‌भूख‌ ‌मिटाते‌ ‌हैं।‌ ‌इसीलिए‌ ‌महात्मा‌ ‌गाँधी‌ ‌जी‌ ‌ने‌ ‌कहा‌ ‌था‌ ‌-‌ ‌”वास्तव‌ ‌में‌ ‌भारत‌‌ ‌गाँवों‌ ‌में‌ ‌ही‌ ‌बसता‌ ‌है।”
प्रश्न‌ ‌:‌
1.‌ ‌महात्मा‌ ‌गाँधीजी‌ ‌ने‌ ‌क्या‌ ‌कहा‌ ‌था‌‌?
उत्तर:
‌‌महात्मा‌ ‌गाँधी‌ ‌जी‌ ‌ने‌ ‌कहा‌ ‌था‌ ‌-‌ ‌”वास्तव‌ ‌में‌ ‌भारत‌ ‌गाँवों‌ ‌में‌ ‌ही‌ ‌बसता‌ ‌है।”‌

‌2.‌ ‌खेतों‌ ‌को‌ ‌हरा‌ ‌-‌ ‌भरा‌ ‌बनाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌किसान‌ ‌क्या‌ ‌करते‌ ‌हैं?‌‌
उत्तर:
‌‌खेतों‌ ‌को‌ ‌हरा‌ ‌-‌ ‌भरा‌ ‌बनाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌किसान‌ ‌दिन‌ ‌-‌ ‌रात‌ ‌मेहनत‌ ‌करते‌ ‌हैं।

3.‌ ‌हमारी‌ ‌भूख‌ ‌मिटानेवाले‌ ‌कौन‌ ‌हैं?‌‌
उत्तर:
‌हमारी‌ ‌भूख‌ ‌मिटानेवाले‌ ‌किसान‌ ‌हैं।

4.‌ ‌अन्न‌ ‌को‌ ‌कौन‌ ‌उगाते‌ ‌हैं?‌
उत्तर:
‌अन्न‌ ‌किसान‌ ‌उगाते‌ ‌हैं।‌

5.‌ ‌उपर्युक्त‌ ‌गद्यांश‌ ‌किस‌ ‌पाठ‌ ‌से‌ ‌दिया‌ ‌गया‌ ‌है?
उत्तर:
‌उपर्युक्त‌ ‌गद्यांश‌ ‌”प्यारा‌ ‌गाँव”‌ ‌नामक‌ ‌पाठ‌ ‌से‌ दिया‌ ‌गया‌ ‌है।‌

5. चंद्रय्या‌ ‌चाचा‌ ‌कपडे‌ ‌बुनते‌ ‌हैं।‌ ‌कपडे‌ ‌बुननेवाले‌ ‌को‌ ‌जुलाहा‌ ‌कहते‌ ‌है।‌ ‌कपडा‌ ‌मशीन‌ ‌और‌ ‌हाथ‌ ‌दोनों‌ ‌से‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌ ‌हाथ‌ ‌से‌ ‌बनाने‌ ‌को‌ ‌हथकरघा‌ ‌कहते‌ ‌हैं।‌ ‌चंद्रय्या‌ ‌चाचा‌ ‌के‌ ‌घर‌ ‌के‌ ‌पास‌ ‌ही‌‌ बाबय्या‌ ‌का‌ ‌घर‌ ‌भी‌ ‌है।‌ ‌वे‌ ‌बढ़ई‌ ‌का‌ ‌काम‌ ‌करते‌ ‌हैं।‌
प्रश्न‌ ‌:‌
1.‌ ‌बाबय्या‌ ‌का‌ ‌घर‌ ‌कहाँ‌ ‌है?‌
उत्तर:
‌बाबय्या‌ ‌का‌ ‌घर‌ ‌चंद्रय्या‌ ‌चाचा‌ ‌के‌ ‌घर‌ ‌के‌ ‌पास‌ ‌है।‌

2.‌ ‌बाबय्या‌ ‌क्या‌ ‌काम‌ ‌करते‌ ‌हैं?
उत्तर:
‌‌बाबय्या‌ ‌बढई‌ ‌का‌ ‌काम‌ ‌करते‌ ‌हैं।

3.‌ ‌कपडे‌ ‌किन‌ ‌-‌ ‌किनसे‌ ‌बनाते‌ ‌हैं?‌
उत्तर:
‌‌कपडा‌ ‌मशीन‌ ‌और‌ ‌हाथ‌ ‌दोनों‌ ‌से‌ ‌बनाते‌ ‌हैं।‌

4.‌ ‌कपडे‌ ‌बुननेवाले‌ ‌को‌ ‌क्या‌ ‌कहते‌ ‌हैं?‌
उत्तर:
‌कपडे‌ ‌बुननेवाले‌ ‌को‌ ‌जुलाहा‌ ‌कहते‌ ‌हैं।‌

‌5.‌ ‌हाथ‌ ‌से‌ ‌कपडा‌ ‌बनाने‌ ‌को‌ ‌क्या‌ ‌कहते‌ ‌हैं?‌
उत्तर:
‌‌हाथ‌ ‌से‌ ‌कपडा‌ ‌बनाने‌ ‌को‌ ‌हथकर‌ ‌कहते‌ ‌हैं।

अपठित‌ ‌-‌ ‌गद्यांश

निम्न‌ ‌लिखित‌ ‌गद्यांश‌ ‌पढ़कर‌ ‌दिये‌ ‌गये‌ ‌प्रश्नों‌ ‌के‌ ‌उत्तर‌ ‌विकल्पों‌ ‌में‌ ‌से‌ ‌चुनकर‌ ‌लिखिए

1.‌ ‌सालारजंग‌ ‌वस्तु‌ ‌संग्रहालय‌ ‌का‌ ‌अपना‌ ‌विशेष‌ ‌स्थान‌ ‌है।‌ ‌एक‌ ‌व्यक्ति‌ ‌द्वारा‌ ‌संग्रह‌ ‌की‌ ‌गयी‌ ‌कलात्मक‌ ‌|‌ ‌वस्तुओं‌ ‌का‌ ‌यह‌ ‌भण्डार‌ ‌संसार‌ ‌में‌ ‌सबसे‌ ‌बड़ा‌ ‌है।‌ ‌नवाब‌ ‌यूसुफ‌ ‌अली‌ ‌खाँ‌ ‌ने‌ ‌संसार‌ ‌भर‌ ‌से‌ ‌कलात्मक‌ ‌वस्तुओं‌ ‌को‌ ‌इसमें‌ ‌संगृहीत‌ ‌किया।‌ ‌अब‌ ‌यह‌ ‌संग्रहालय‌ ‌केन्द्रीय‌ ‌सरकार‌ ‌के‌ ‌अधीन‌ ‌है।‌ ‌इसमें‌ ‌हीरे,‌ ‌जवाहरात,‌ ‌रत्न,‌ ‌मणियों‌ ‌से‌ ‌ज़डे‌ ‌तलवार,‌ ‌आभूषण‌ ‌आदि‌ ‌हैं।‌ ‌संगमरमर‌ ‌की‌ ‌कुछ‌ ‌प्रतिमाएँ‌ ‌भी‌ ‌हैं‌ ‌जो‌ ‌किसी‌ ‌दूसरे‌ ‌संग्रहालय‌ ‌में‌ ‌नहीं‌ ‌मिलती।‌‌
प्रश्न‌ ‌:‌
‌1.‌ ‌संसार‌ ‌में‌ ‌सब‌ ‌से‌ ‌बड़ा‌ ‌संग्रहालय‌ ‌जो‌ ‌एक‌ ‌व्यक्ति‌ ‌द्वारा‌ ‌संग्रहीत‌ ‌की‌ ‌गयी‌ ‌है,‌ ‌वह‌ ‌क्या‌ ‌है?
A)‌ ‌सालारजंग‌ ‌वस्तु‌ ‌संग्रहालय‌‌
B)‌ ‌विक्टोरिया‌ ‌संग्रहालय‌
C)‌ ‌अली‌ ‌संग्रहालय‌‌
D)‌ ‌नवाब‌ ‌संग्रहालय‌
उत्तर:
‌A)‌ ‌सालारजंग‌ ‌वस्तु‌ ‌संग्रहालय‌‌

2.‌ ‌किस‌ ‌संग्रहालय‌ ‌का‌ ‌अपना‌ ‌विशेष‌ ‌स्थान‌ ‌है?‌
‌A)‌ ‌विक्टोरिया‌ ‌संग्रहालय‌‌
B)‌ ‌नवाब‌ ‌संग्रहालय‌
C)‌ ‌सालारजंग‌ ‌वस्तु‌ ‌संग्रहालय‌‌
D)‌ ‌B & C‌
उत्तर:
‌C)‌ ‌सालारजंग‌ ‌वस्तु‌ ‌संग्रहालय‌‌

3.‌ ‌सालारजंग‌ ‌संग्रहालय‌ ‌अब‌ ‌किस‌ ‌सरकार‌ ‌के‌ ‌अधीन‌ ‌में‌ ‌हैं?‌‌
A)‌ ‌प्रांतीय‌ ‌सरकार‌
‌B)‌ ‌जातीय‌ ‌सरकार‌
C)‌ ‌राष्ट्र‌ ‌सरकार‌
D)‌ ‌केंद्रीय‌ ‌सरकार‌
उत्तर:
‌D)‌ ‌केंद्रीय‌ ‌सरकार‌

‌4.‌ ‌संसार‌ ‌भर‌ ‌के‌ ‌कलात्मक‌ ‌वस्तुओं‌ ‌को‌ ‌किसने‌ ‌सालारजंग‌ ‌वस्तु‌ ‌संग्रहालय‌ ‌में‌ ‌संग्रहीत‌ ‌किया‌ ‌?(‌ ‌)‌‌
A)‌ ‌सालारजंग‌ ‌ने‌
‌B)‌ ‌यूसुफ़‌ ‌ने‌
C)‌ ‌नवाब‌ ‌यूसुफ़‌ ‌अली‌ ‌खाँ‌
‌D)‌ ‌नवाब‌ ‌खाँ‌
उत्तर:
‌C)‌ ‌नवाब‌ ‌यूसुफ़‌ ‌अली‌ ‌खाँ‌

5.‌ ‌उपर्युक्त‌ ‌गद्यांश‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌उचित‌ ‌शीर्षक‌ ‌निकालिए।‌‌
A)‌ ‌सालारजंग‌ ‌वस्तु‌ ‌संग्रहालय‌‌
B)‌ ‌म्यूज़ियम‌
C)‌ ‌हीरे,‌ ‌जवाहरात‌‌
D)‌ ‌तलवार,‌ ‌आभूषण‌
उत्तर:
‌A)‌ ‌सालारजंग‌ ‌वस्तु‌ ‌संग्रहालय‌‌

2.‌ ‌प्रसिद्ध‌ ‌वैज्ञानिक‌ ‌डार्विन‌ ‌ने‌ ‌कहा‌ ‌था‌ ‌कि‌ ‌पहले‌ ‌मनुष्य‌ ‌की‌ ‌पूँछ‌ ‌होती‌ ‌थी।‌ ‌जब‌ ‌वह‌ ‌लंबे‌ ‌समय‌ ‌तक‌ ‌|‌ ‌इस्तेमाल‌ ‌नहीं‌ ‌की‌ ‌गई‌ ‌तो‌ ‌धीरे‌ ‌-‌ ‌धीरे‌ ‌गायब‌ ‌हो‌ ‌गई।‌ ‌यह‌ ‌कहा‌ ‌जा‌ ‌सकता‌ ‌है‌ ‌जो‌ ‌चीज़‌ ‌काम‌ ‌में‌ ‌नहीं‌ ‌|‌ ‌लाई‌ ‌जाती‌ ‌वह‌ ‌गायब‌ ‌हो‌ ‌सकती‌ ‌है।‌ ‌एक‌ ‌छोटी‌ ‌सी‌ ‌सोच‌ ‌मनुष्य‌ ‌में‌ ‌नई‌ ‌प्रेरणा,‌ ‌नई‌ ‌आशा,‌ ‌नई‌ ‌शक्ति‌‌ |‌ ‌भर‌ ‌सकती‌ ‌है।‌ ‌एक‌ ‌बार‌ ‌जानवरों‌ ‌की‌ ‌गोष्ठी‌ ‌में‌ ‌पूंछ‌ ‌के‌ ‌बारे‌ ‌में‌ ‌विचार‌ ‌किया‌ ‌गया।‌
प्रश्न‌ ‌:‌‌
1.‌ ‌मनुष्य‌ ‌की‌ ‌पूँछ‌ ‌के‌ ‌बारे‌ ‌में‌ ‌किसने‌ ‌कहा‌ ‌था‌‌?‌
A)‌ ‌कोलंबस‌‌
B)‌ ‌डार्विन‌
C)‌ ‌पावलाव‌
D)‌ ‌माल्थस‌
उत्तर:
‌B)‌ ‌डार्विन‌

2.‌ ‌मनुष्य‌ ‌की‌ ‌पूँछ‌ ‌धीरे‌ ‌-‌ ‌धीरे‌ ‌क्यों‌ ‌गायब‌ ‌हो‌ ‌गई‌?‌‌
A)‌ ‌अधिक‌ ‌उपयोग‌ ‌करने‌ ‌से‌
B)‌ ‌काटने‌ ‌से‌
‌C)‌ ‌जलने‌ ‌से‌
D)‌ ‌इस्तेमाल‌ ‌न‌ ‌करने‌ ‌से‌ ‌।‌
उत्तर:
‌D)‌ ‌इस्तेमाल‌ ‌न‌ ‌करने‌ ‌से‌ ‌।‌

3.‌ ‌किस‌ ‌प्रकार‌ ‌की‌ ‌चीज़‌ ‌गायब‌ ‌हो‌ ‌सकती‌ ‌है?‌‌
A)‌ ‌उपयोग‌ ‌न‌ ‌करने‌ ‌की‌‌
B)‌ ‌अधिक‌ ‌उपयोग‌ ‌करने‌ ‌की‌
C)‌ ‌मत्रोंच्छारण‌ ‌से‌‌
D)‌ ‌कई‌ ‌बार‌ ‌धोने‌ ‌से‌
उत्तर:
‌A)‌ ‌उपयोग‌ ‌न‌ ‌करने‌ ‌की‌‌

4.‌ ‌एक‌ ‌छोटी‌ ‌सी‌ ‌सोच‌ ‌मनुष्य‌ ‌में‌ ‌क्या‌ ‌-‌ ‌क्या‌ ‌भर‌ ‌सकती‌ ‌है?
A)‌ ‌प्रेरणा,‌ ‌आशा,‌ ‌शक्ति‌‌
B)‌ ‌लालच,‌ ‌आशा‌
C)‌ ‌क्षमा,‌ ‌लालच‌‌
D)‌ ‌प्रेरणा,‌ ‌क्षमा‌
उत्तर:
‌A)‌ ‌प्रेरणा,‌ ‌आशा,‌ ‌शक्ति‌‌

5.‌ ‌एक‌ ‌बार‌ ‌पूँछ‌ ‌के‌ ‌बारे‌ ‌में‌ ‌कहाँ‌ ‌विचार‌ ‌किया‌ ‌गया?
‌A)‌ ‌मनुष्यों‌ ‌की‌ ‌गोष्ठी‌ ‌में‌‌
B)‌ ‌जानवरों‌ ‌की‌ ‌गोष्ठी‌ ‌में‌
C)‌ ‌दरबार‌ ‌में‌‌
D)‌ ‌सभा‌ ‌में‌
उत्तर:
‌B)‌ ‌जानवरों‌ ‌की‌ ‌गोष्ठी‌ ‌में‌

3.‌ ‌एक‌ ‌से‌ ‌अधिक‌ ‌भाषाएँ‌ ‌सीखना‌ ‌बहुत‌ ‌अच्छी‌ ‌बात‌ ‌है।‌ ‌भाषा‌ ‌एक‌ ‌दूसरे‌ ‌को‌ ‌मिलाती‌ ‌है।‌ ‌हम‌ ‌को‌ ‌आम‌ ‌लोगों‌ ‌की‌ ‌भाषा‌ ‌सीखनी‌ ‌चाहिए।‌ ‌बोलचाल‌ ‌की‌ ‌भाषा‌ ‌सीखनी‌ ‌चाहिए।‌ ‌यही‌ ‌बहुत‌ ‌उपयोगी‌ ‌है।‌‌

हिन्दी‌ ‌हमारे‌ ‌देश‌ ‌की‌ ‌राज‌ ‌भाषा‌ ‌है‌ ‌और‌ ‌राष्ट्र‌ ‌भाषा‌ ‌भी।‌ ‌हिन्दी‌ ‌को‌ ‌लगभग‌ ‌भारत‌ ‌के‌ ‌सभी‌ ‌प्रांतों‌ ‌के‌ ‌लोग‌ ‌समझते‌ ‌हैं।‌ ‌देशवासियों‌ ‌के‌ ‌बीच‌ ‌व्यवहार‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌हिन्दी‌ ‌भाषा‌ ‌उपयोगी‌ ‌है।‌ ‌सामान्य‌ ‌व्यवहार‌‌ के‌ ‌लिए‌ ‌हिन्दी‌ ‌सीखने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌पत्र‌ ‌-‌ ‌पत्रिकाएँ‌ ‌पढ़नी‌ ‌हैं।‌
‌प्रश्न‌ ‌:‌
1.‌ ‌हमारे‌ ‌देश‌ ‌की‌ ‌राजभाषा‌ ‌क्या‌ ‌है?‌‌
A)‌ ‌कन्नड‌
B)‌ ‌हिन्दी‌
C)‌ ‌तेलुगु‌
D)‌ ‌तमिल‌
उत्तर:
‌B)‌ ‌हिन्दी‌

‌2.‌ ‌सामान्य‌ ‌व्यवहार‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌हिंदी‌ ‌सीखने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌क्या‌ ‌-‌ ‌क्या‌ ‌पढ़नी‌ ‌हैं?‌‌
A)‌ ‌पत्र‌ ‌-‌ ‌पत्रिकाएँ‌
B)‌ ‌कविता‌
‌C)‌ ‌कहानी‌
‌D)‌ ‌लेख‌‌
उत्तर:
‌A)‌ ‌पत्र‌ ‌-‌ ‌पत्रिकाएँ‌

3.‌ ‌देशवासियों‌ ‌के‌ ‌बीच‌ ‌व्यवहार‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌उपयोगी‌ ‌भाषा‌ ‌क्या‌ ‌है?
A)‌ ‌उर्दू
‌B)‌ ‌फ़ारसी‌‌
C)‌ ‌तेलुगु‌‌
D)‌ ‌हिन्दी
उत्तर:
‌D)‌ ‌हिन्दी

4.‌ ‌बहुत‌ ‌अच्छी‌ ‌बात‌ ‌क्या‌ ‌है?‌
A)‌ ‌कहानी‌ ‌पढ़ना‌‌
B)‌ ‌अधिक‌ ‌भाषाएँ‌ ‌सीखना
C)‌ ‌हिन्दी‌ ‌सीखना‌‌
D)‌ ‌पत्र‌ ‌पढना
उत्तर:
‌B)‌ ‌अधिक‌ ‌भाषाएँ‌ ‌सीखना

5.‌ ‌हिंदी‌ ‌को‌ ‌कौन‌ ‌समझते‌ ‌हैं?‌‌
A)‌ ‌भारत‌ ‌के‌ ‌सभी‌ ‌लोग‌
B)‌ ‌जपान‌ ‌के‌ ‌कुछ‌ ‌लोग‌
C)‌ ‌हम‌ ‌लोग‌
D)‌ ‌तुम‌ ‌लोग‌
उत्तर:
‌A)‌ ‌भारत‌ ‌के‌ ‌सभी‌ ‌लोग‌

4.‌ ‌वल्लभ‌ ‌नाम‌ ‌का‌ ‌एक‌ ‌बालक‌ ‌था।‌ ‌वह‌ ‌गुजरात‌ ‌प्रांत‌ ‌के‌ ‌एक‌ ‌छोटे‌ ‌से‌ ‌गाँव‌ ‌में‌ ‌रहता‌ ‌था।‌ ‌उसे‌ ‌पढ़ने‌ ‌का‌ ‌|‌ ‌बहुत‌ ‌शौक‌ ‌था।‌ ‌पाठशाला‌ ‌गाँव‌ ‌से‌ ‌काफी‌ ‌दूर‌ ‌थी।‌ ‌बच्चों‌ ‌को‌ ‌पाठशाला‌ ‌जाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌ऊबड‌ ‌-‌ ‌खाबड‌ ‌रास्ता‌ ‌तय‌ ‌करना‌ ‌पड़ता‌ ‌था‌ ‌।‌ ‌एक‌ ‌दिन‌ ‌वल्लभ‌ ‌अपने‌ ‌साथियों‌ ‌के‌ ‌साथ‌ ‌पाठशाला‌ ‌जाते‌ ‌समय‌ ‌अचानक‌‌ उसके‌ ‌पैर‌ ‌में‌ ‌रास्ते‌ ‌का‌ ‌पत्थर‌ ‌लगा।‌ ‌पैर‌ ‌के‌ ‌अंगूठे‌ ‌से‌ ‌खून‌ ‌बहने‌ ‌लगा।
‌प्रश्न‌ ‌:‌ ‌1.‌ ‌बालक‌ ‌का‌ ‌नाम‌ ‌क्या‌ ‌था‌‌?
A)‌ ‌गौरव‌
B)‌ ‌वल्लभ‌
C)‌ ‌प्रशांत‌‌
D)‌ ‌कुमार‌
उत्तर:
‌B)‌ ‌वल्लभ‌

2.‌ ‌वह‌ ‌कहाँ‌ ‌रहता‌ ‌था‌?‌‌
A)‌ ‌मध्यप्रश‌
B)‌ ‌तेलंगाणा‌
C)‌ ‌गुजरात‌‌
D)‌ ‌अहमदाबाद‌
उत्तर:
‌C)‌ ‌गुजरात‌‌

‌3.‌ ‌पाठशाला‌ ‌कहाँ‌ ‌थी‌?
‌A)‌ ‌गाँव‌ ‌में‌‌
B)‌ ‌गाँव‌ ‌के‌ ‌पास‌
C)‌ ‌दूसरे‌ ‌गाँव‌ ‌में‌
D)‌ ‌गाँव‌ ‌से‌ ‌दूर‌
उत्तर:
‌D)‌ ‌गाँव‌ ‌से‌ ‌दूर‌

4.‌ ‌बच्चों‌ ‌को‌ ‌पाठशाला‌ ‌जाने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌क्या‌ ‌तय‌ ‌करना‌ ‌पड़ता‌ ‌था‌?‌
A)‌ ‌सही‌ ‌रास्ता‌‌
B)‌ ‌ऊबड‌ ‌-‌ ‌खाबड‌ ‌रास्ता‌
C)‌ ‌कांटों‌ ‌का‌ ‌रास्ता‌‌
D)‌ ‌पहाडीरास्ता‌
उत्तर:
‌B)‌ ‌ऊबड‌ ‌-‌ ‌खाबड‌ ‌रास्ता‌

‌5.‌ ‌वल्लभ‌ ‌पाठशाला‌ ‌जाते‌ ‌समय‌ ‌अचानक‌ ‌क्या‌ ‌हुआ?
A)‌ ‌पैर‌ ‌में‌ ‌रास्ते‌ ‌का‌ ‌पत्थर‌ ‌लगा‌‌
B)‌ ‌पैर‌ ‌फिसल‌ ‌गया‌
C)‌ ‌अध्यापक‌ ‌से‌ ‌मिला‌‌
D)‌ ‌प्यास‌ ‌लगी‌
उत्तर:
A)‌ ‌पैर‌ ‌में‌ ‌रास्ते‌ ‌का‌ ‌पत्थर‌ ‌लगा‌‌

5. रामपुर‌ ‌गाँव‌ ‌में‌ ‌एक‌ ‌किसान‌ ‌रहता‌ ‌था।‌ ‌उसके‌ ‌पास‌ ‌खेती‌ ‌करने‌ ‌के‌ ‌लिए‌ ‌अधिक‌ ‌ज़मीन‌ ‌न‌ ‌थी।‌ ‌उसने‌ ‌अपने‌ ‌खेत‌ ‌में‌ ‌तरबूज़‌ ‌और‌ ‌खीरे‌ ‌उगा‌ ‌रहा‌ ‌था‌ ‌।‌ ‌परंतु‌ ‌एक‌ ‌गीदड‌ ‌खेत‌ ‌में‌ ‌आता‌ ‌और‌ ‌उन्हें‌ ‌बरबाद‌ ‌कर‌ ‌जाता।‌ ‌एक‌ ‌दिन‌ ‌किसान‌ ‌ने‌ ‌खेत‌ ‌में‌ ‌एक‌ ‌जाल‌ ‌लगा‌ ‌दिया।‌ ‌गीदड‌ ‌उसमें‌ ‌फँस‌ ‌गया।‌ ‌उसने‌ ‌गीदड‌ ‌को‌ ‌निर्दया‌ ‌से‌ ‌डंडे‌ ‌से‌ ‌पीटा।‌‌
प्रश्न‌ ‌:‌
1.‌ ‌किसान‌ ‌कहाँ‌ ‌रहता‌ ‌था‌?
A)‌ ‌अनंतपुर‌‌
B)‌ ‌शोलापुर‌
C)‌ ‌रामपुर‌
D)‌ ‌नागपुर‌
उत्तर:
‌C)‌ ‌रामपुर‌

‌2.‌ ‌किसान‌ ‌अपने‌ ‌खेत‌ ‌में‌ ‌क्या‌ ‌-‌ ‌क्या‌ ‌उगा‌ ‌रहा‌ ‌था‌?
‌A)‌ ‌चावल‌ ‌और‌ ‌गेहूँ‌‌
B)‌ ‌टमाटर‌ ‌और‌ ‌बैंगन‌
‌C)‌ ‌अनार‌ ‌और‌ ‌ईख‌‌
D)‌ ‌तरबूज़‌ ‌और‌ ‌खीरे‌
उत्तर:
‌D)‌ ‌तरबूज़‌ ‌और‌ ‌खीरे‌

3.‌ ‌गीदड‌ ‌क्या‌ ‌कर‌ ‌जाता‌‌?‌
A)‌ ‌फसल‌ ‌को‌ ‌बरबाद‌ ‌कर‌ ‌जाता‌‌
B)‌ ‌आराम‌ ‌कर‌ ‌लेता‌
‌C)‌ ‌खा‌ ‌लेता‌‌
D)‌ ‌खेलता‌
उत्तर:
‌A)‌ ‌फसल‌ ‌को‌ ‌बरबाद‌ ‌कर‌ ‌जाता‌‌

4.‌ ‌एक‌ ‌दिन‌ ‌किसान‌ ‌ने‌ ‌क्या‌ ‌किया‌?‌‌
A)‌ ‌जाल‌ ‌लगा‌ ‌दिया‌
‌B)‌ ‌फसल‌ ‌को‌ ‌काटा‌
C)‌ ‌खेत‌ ‌में‌ ‌सोया‌
‌D)‌ ‌खेत‌ ‌जोता‌
उत्तर:
‌A)‌ ‌जाल‌ ‌लगा‌ ‌दिया‌

5.‌ ‌गीदड‌ ‌कहाँ‌ ‌फंस‌ ‌गया‌?
A)‌ ‌गर्ल्ड‌ ‌में‌‌
B)‌ ‌तालाब‌ ‌में‌
C)‌ ‌कुए‌ ‌में‌
D)‌ ‌जाल‌ ‌में‌‌
उत्तर:
‌D)‌ ‌जाल‌ ‌में‌‌


AP Board Textbook Solutions PDF for Class 8th Hindi


Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks for Exam Preparations

Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook Solutions can be of great help in your Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद exam preparation. The AP Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks study material, used with the English medium textbooks, can help you complete the entire Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Books State Board syllabus with maximum efficiency.

FAQs Regarding Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook Solutions


How to get AP Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook Answers??

Students can download the Andhra Pradesh Board Class 8 Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Answers PDF from the links provided above.

Can we get a Andhra Pradesh State Board Book PDF for all Classes?

Yes you can get Andhra Pradesh Board Text Book PDF for all classes using the links provided in the above article.

Important Terms

Andhra Pradesh Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद, AP Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks, Andhra Pradesh State Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद, Andhra Pradesh State Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook solutions, AP Board Class 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks Solutions, Andhra Pradesh Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद, AP Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks, Andhra Pradesh State Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद, Andhra Pradesh State Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbook solutions, AP Board STD 8th Hindi Chapter 3 प्यारा गाँव संवाद Textbooks Solutions,
Share:

0 Comments:

Post a Comment

Plus Two (+2) Previous Year Question Papers

Plus Two (+2) Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Physics Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus Two (+2) Chemistry Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Maths Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Zoology Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Botany Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Computer Science Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Computer Application Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Commerce Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus Two (+2) Humanities Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus Two (+2) Economics Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus Two (+2) History Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus Two (+2) Islamic History Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Psychology Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus Two (+2) Sociology Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus Two (+2) Political Science Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Geography Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Accountancy Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Business Studies Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) English Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus Two (+2) Hindi Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Arabic Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus Two (+2) Kaithang Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus Two (+2) Malayalam Previous Year Chapter Wise Question Papers

Plus One (+1) Previous Year Question Papers

Plus One (+1) Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Physics Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Chemistry Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Maths Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Zoology Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Botany Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Computer Science Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Computer Application Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Commerce Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Humanities Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Economics Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) History Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Islamic History Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Psychology Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Sociology Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Political Science Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Geography Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Accountancy Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Business Studies Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) English Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Hindi Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Arabic Previous Year Chapter Wise Question Papers, Plus One (+1) Kaithang Previous Year Chapter Wise Question Papers , Plus One (+1) Malayalam Previous Year Chapter Wise Question Papers
Copyright © HSSlive: Plus One & Plus Two Notes & Solutions for Kerala State Board About | Contact | Privacy Policy